Tarih
İlçenin yerleşim tarihi 100 veya 120 yıl öncesine dayanmaktadır. Yıllar önce yayla hayatı sürdüren Başören, Konaktepe ve Karıncalık köyü sakinleri, kışın sığınak olarak kullanılan Kuluncak'ta sürüleriyle birlikte barınmak amacıyla ilçeye de kışı geçirmek üzere yerleşmişlerdir. Özellikle Konaktepe ve Başören köyleri yaylalarında oturanlar zamanla su kıyısı olan kuytu yerde yerleşik düzene geçerek Kuluncak'ın oluşmasına zemin hazırlamışlardır
Coğrafi durum
Kuluncak ilçesi Malatya iline 110 km. mesafede olup il merkezinin kuzey batısında bulunmaktadır. Kuluncak İlçesi sınırları mülki taksimata göre belirlenmiş olup, kuzeyde Sivas ili Kangal İlçesi ile 25 Km., doğuda Malatya ili Hekimhan ilçesi ile 46 Km., güney ve güneybatıda Malatya ili Darende ilçesi ile 22 Km., batıda Sivas ili Gürün İlçesi ile 26 Km’lik mülki sınırlar ile çevrilmiş olup, toplam 119 Km’lik mülki sınırlara sahiptir. Hekimhan ilçesine 27 km. Darende ilçesine 47 km. Sivas’ın Kangal ilçesine 110 km. Gürün ilçesine de 80 km. mesafede bulunmaktadır.
Arazinin büyük bölümü dağlık ve engebelidir, ortalama rakım 1250-1350m civarında olup ortalama eğim 40 derecedir. İlçe genel olarak vadi içerisine kurulu olup Tohma Çayı üzerinde konuşlanmıştır.
İdari yapı
İlçenin adı, kuytu bir alanda olduğu için kuytucak kelimesinden geldiği sanılmaktadır. Daha sonra Kuluncak olarak değişmiştir. Önceleri Darende ilçesine bağlı bir kasaba olan Kuluncak 1972 yılında belde ve 20 Mayıs 1990 tarihinde ilçe statüsünü almıştır.
30 Mart 2014 Mahalli İdareler Seçimleriyle birlikte yeni büyük şehir yasasından dolayı köylerin tamamı mahalle statüsü kazanmış olup, ilçeye bağlı olan Sofular Belediyesi tüzel kişiliği sona erdirilerek mahalleye dönüştürülmüştür. Bu nedenle ilçeye bağlı toplam 28 idari birim (mahalle) mevcuttur.
Nüfus
|
1990[6] |
14.378 |
2.240 |
12.138 |
|
2000[7] |
20.882 |
6.101 |
14.781 |
|
2007[8] |
9.099 |
1.997 |
7.102 |
|
2008[9] |
9.457 |
1.809 |
7.648 |
|
2009[10] |
9.771 |
2.354 |
7.417 |
|
2010[11] |
9.100 |
1.940 |
7.160 |
|
2011[12] |
8.951 |
2.157 |
6.794 |
|
2012[13] |
9.521 |
2.278 |
7.243 |
|
2013[14] |
8.885 |
8.885 |
- |
Yeraltı kaynakları
İlçe yer altı kaynakları bakımından oldukça zengin bir yapıdadır. Başta toryum, demir, çinko, altın, manganez olmak üzere birçok maden sondajı yapılmaktadır. İlçede faal bir mermer ocağı bulunmaktadır. Ayrıca Alvar Köyü'nde bulunan termal suyun sondaj çalışmaları yapılmaktadır.
Kültürel miras
Eşref höyük, Kabak Abdal Türbesi, Genç Roma Dönemine ait olan zemin üzerine Mozaik Sütunlar ve Bicir Köyü taşlı tarla mevkiinde bulunan Bicir Yamaç Yerleşimi sayılabilir.